Czy Giewont jest wyższy od Kasprowego? Czym jest Rupicapra rupicapra? Gdzie leżą Tomkowe Igły? To nieliczne z pytań, na które można znaleźć odpowiedź w książce “555 zagadek o Tatrach”.
“555 zagadek o Tatrach” to wznowienie książki Czesława Momatiuka (“500 zagadek o Tatrach” wydanie pierwsze z 1969 r., wydanie drugie z 1995 r.). Autor był jednym z czołowych taterników i alpinistów w latach 50. i 60., pionierem taternictwa ekstremalnego. Znany z wielu tatrzańskich przejść, m.in. słynnej drogi na północno-wschodniej ścianie Kazalnicy (droga nazwa “Momatiukówką”). Wspinał się m.in. z Janem Długoszem, Stanisławem Bielem. Był fotografem górskim oraz autorem artykułów dotyczących alpinizmu, taternictwa. Oprócz “500 zagadek o Tatrach” napisał książkę “Szwajcaria”.
Książka Momatiuka, wydana w 2020 roku, została uzupełniona o 55 nowych zagadek panoramicznych. Przygotowało ją wydawnictwo “Bezdroża”.
555 nie takich łatwych zagadek
Liczba 555 w tytule to nie przesada. Naprawdę można odpowiedzieć na tyle pytań! Zostały podzielone na 51 rozdziałów, w których oprócz tradycyjnych pytań znajdują się zagadki fotograficzne.
A o co pyta Czesław Momatiuk? O wszystko, co z Tatrami związane! Od topografii, przez botanikę, po kulturę. Są legendy i poezja. Historia zdobywania Tatr i zagadnienia wspinaczkowe. Przewodnicy i przyrodnicy. Flora i fauna. Znajdą się też pytania z gatunku etnograficznych – o życie ludzi na Podhalu. Trzeba się oczywiście wykazać niezłą znajomością tatrzańskich szlaków, a także szczytów, przełęczy, turni, iglic, jaskiń i jezior zarówno tych po polskiej, jak i słowackiej stronie
Pytania to jednak nie wszystko. Są jeszcze panoramy, zdjęcia miejsc, ludzi, zwierząt i roślin, które trzeba poprawnie opisać.
No cóż, zagadki nie są najłatwiejsze. I nawet sumienne przeczytanie przewodników Nyki w przypadku niektórych z nich może nie wystarczyć. Konia z rzędem temu, kto rozpozna na zdjęciach polskich pisarzy odwiedzających Zakopane i jednocześnie bezbłędnie odgadnie wysokości przełęczy! A na koniec wyjaśni poprawnie etymologię nazw szczytów!
555 odpowiedzi!
Zamieszczone w drugiej części książki odpowiedzi nie przypominają arkuszy, które wszyscy znają z różnych repetytoriów. Są to opisy i wyjaśnienia, w większości wyczerpujące zagadnienia. Można więc pozyskać z nich wiele ciekawostek… I tak dowiedzieć się na przykład tego, że dawniej planowano poprowadzenie szosy znad Morskiego Oka przez Wrota Chałubińskiego aż na Słowację, a także kolejki zębate na Przełęcz Świnicką, Czerwone Wierchy, Krzyżne. To były czasy…!
Jeśli jednak ktoś uzna, że chce jeszcze bardziej zgłębić wiedzę, może skorzystać z obszernej bibliografii. (Może przy okazji znajdzie wyjaśnienie nazwy Żleb pod Wysranki, bo niestety autor bardzo wymijająco udziela odpowiedzi…).
Dla kogo ta książka?
„555 zagadek o Tatrach” to poważna konkurencja dla wszystkich internetowych quizów z serii „Ile wiesz o Tatrach?”. Trudność niektórych pytań może zaskoczyć nawet największych tatromaniaków.
Książka na pewno ucieszy tatrzańskich geeków. Ludzi, którzy mają obszerną wiedzę o tatrzańskich zagadnieniach i chcą się sprawdzić. Jako że ma spore walory edukacyjne, jest też całkiem niezłą propozycją dla dzieci i rodziców, którzy wspólnie poznają Tatry.
A poza tym… „555 zagadek o Tatrach” powinny poznać te osoby, które lubią pochwalić się wiedzą i zaskakiwać znajomych podchwytliwymi pytaniami. Najlepiej w stylu: „A co jest najwyższym szczytem polskich Tatr???”
Choć już pewnie i tak wszyscy wiedzą, że Kozi Wierch.